Bijbelstudie "Israëls twaalftal"
Auteur: Ds. H. Drost
ISSAKAR, DE WERKEZEL
|
Inzoemen |
vragen // voorstudie |
|
Geboorte Gen.30:14-18 |
Wat zegt het gesprek over de relatie tussen de zussen Rachel en Lea? |
|
Geschiedenis Ri.5:12-18 |
Wat zegt Debora in dit lied over de stam Issakar? |
|
Zegen van Jakob |
|
|
Issakar is een sterke ezel, Gen.49:14,15 |
|
|
Zegen van Mozes Deut.33:18-19 |
Wat mag Issakars vreugde zijn? |
1. Familiefoto
Als God Rachel passeert, grijpt ze naar een ander middel : haar slavin wordt als draag- moeder ingezet (Gen.30:1-8). Lea past vervolgens ook deze methode toe in de strijd met haar zus om kinderen. Maar het gevolg is dat ze niet meer in beeld is bij haar echtgenoot. Als haar zoon Ruben gele bessen vindt - de zgn. liefdesappeltjes waarvan men geloofde dat ze de vruchtbaarheid bevorderden - geeft ze die aan Rachel in ruil voor haar man. Zo huurt ze haar man. Haar loon is dat ze weer een nacht in het echtelijk bed mag doorbrengen. Dat is de eerste link met de naam Issakar : 'hij werd om loon gehuurd'.
Toch kent Lea ook dankbaarheid tegenover God. Dat is de tweede betekenis van de naam Issakar : 'er is loon '. Zij ziet dit kind als een beloning van God ‘omdat - zegt ze - ik mijn slavin aan mijn man gegeven heb'’ (Gen.30:18). Lea stond haar plaats in Jakobs bed af door haar slavin te geven in haar plaats. Nu ze toch ook weer zelf zwanger mag zijn, ziet ze dat als een beloning van de HERE. Over het leven van deze zoon van Jakob en Lea vertelt de bijbel verder weinig.
De stam Issakar hoort bij de noordelijke stammen in het beloofde land. Als Debora de mannen opwekt tot de strijd, komen ze vooral uit het noorden van het land op. Er is veel voor te zeggen dat Debora uit de stam Issakar komt, want er staat eigenlijk in Richteren 5 :
" ..ook waren mijn vorsten in Issakar en gelijk Issakar ,alzoo was Barak…!'. (Ri.5:15). Debora roemt haar stam. Hij streed zij aan zij met Barak. Hij verdedigt het mooie land van God, dat hij gekregen heeft, tegen de heidenen. Juist als hij ziet hoe mooi is wat God gegeven heeft, komt Issakar in actie. Net als bij Zebulon moeten we vooral letten op het gebied waar hij woont om de zegen van Jakob goed te begrijpen.
Samen met broer Zebulon is ook Issakar naar voren gehaald bij het maken van de familiefoto. Hij is ouder dan Zebulon, maar toch staat hij achter hem. Zebulon staat vlak bij Juda : Zebulons erfdeel is de plaats van later de grote Zoon uit Juda Zich zal vestigen.
Issakar moet Zebulon voor laten gaan. Maar hij vindt het niet erg. Je ziet als het ware zijn ogen glanzen van blijheid, als hij hoort wat vader over zijn toekomstig erfdeel zegt.
2. Pasfoto
Jakob noemt Issakar een ezel. Dat klinkt óns negatief in de oren, maar in het land van de Bijbel is dat niet zo : een ezel is in Israël net zo belangrijk als een auto in Nederland. Een ezel werd gebruikt om op te rijden. Een ezel was belangrijk om vrachten te vervoeren. En de ezel was een betrouwbaar lastdier. Hij was de mercedes van het Oosten. Als vader Jakob zijn zoon "een sterke ( letterlijk : een bonkige) ezel" noemt, is dat een compliment. Issakar is de krachtige werkezel van de twaalf.
Veel uitleggers gaan met deze zesde zegenspreuk een negatieve kant op. Dat deze sterke ezel tussen de manden ( of : ‘tussen de stallingen’ zoals anderen vertalen) ligt, is volgens Calvijn een teken van luiheid.De NGB-vertaling sluit zich aan bij het negatieve beeld door het te hebben over 'slaafse herendienst'. En men maakt ervan dat hij als slaaf de Kanaänieten straks zal dienen. Maar als je probeert onbevangen te lezen, is er helemaal geen reden om de negatieve kant op te gaan. Integendeel : het is een fijne zegen. Dit is een tekening van het goede leven in het land van de belofte. Issakar mag genieten..
De ezel geniet van de rust na de zware arbeid. Er is tijd om te genieten van het goede stuk land dat God hem in Israël - het land van de rust - heeft gegeven. De strijd om het land in bezit te nemen is gevoerd onder leiding van Jozua. Er is nu 'rust', d.w.z. er is geen oorlog meer. Nu mogen ze genieten van wat God geeft. Ja, het land is bekoorlijk. Het is een mooi stukje gebied dat omsloten wordt door bergruggen : de vlakte van Jizreël. Dat betekent 'God zaait'. In die vruchtbare vlakte lijkt alles vanzelf te groeien. Daar is het leven goed. Er is aangenaam klimaat. Er is vruchtbare grond. Dat heeft Issakar van God gekregen.
Omdat Gods gave zo mooi is en - !! - omdat Gods beloning rijk is, zet Issakar zich in : er werd hem zwaar werk opgelegd, hij boog zich en droeg zijn last. Hij is actief in dienst van God.
Vragen
- Hoe beoordeelt u de negatieve duiding van de zegenspreuk?
- Wat maakt Issakar ijverig voor God?
3. Spiegel
Veel uitleggers van de Bijbel leggen deze tekst negatief uit. Hun verhaal komt hier zo'n beetje op neer : Issakar is wel sterk als een ezel, maar toch....hij is liever lui dan moe. Hij heeft niks voor de HERE over. Maar dat is een misverstand : het gaat hier om het genieten van Gods werk. Dat is geen kwestie van luiheid maar van dankbaarheid.
Dat misverstand duikt ook wel eens op als het gaat over het christelijk geloof dat belijdt dat Christus alles heeft gedaan. Mensen kunnen daar raar tegen aan kijken : 'een gemakkelijk geloof is dat : je laat Jezus alles doen en…klaar is Kees'. Men vindt het een slappe houding. Dat werkt gemakzucht in de hand. Ook de Heidelbergse Catechismus moet aan de slag om uit te leggen dat deze leer van de genade mensen niet lui maakt[1]. Het gaat in de genade niet om luiheid, maar om dankbaarheid.
Toch….buitenstaanders voelen soms wel scherp aan waar het bij kerkmensen mis kan gaan. Met de waarheid dat Christus alles deed, kan een mens ook op de loop gaan. Dan zeg je dat Christus alles voor je gedaan heeft en vervolgens kan alles ermee door in je manier van leven. Dan maak je de genade goedkoop. Het medicijn tegen deze ontsporing is dat je tijd neemt om te bedenken hoe rijk de verlossing is. Dat motiveert tot inzet. Dan is genade niet meer goedkoop, maar wonderlijk en rijk.
Vragen
- Herkent u de verzoeking dat genade tot gemakzucht leidt? Bespreek HC vr/antw.64.
- Wat betekent het voor u dat God ons beloont? Bespreek HC vr/antw.63. Vergelijk ook wat art.24 NGB over beloning zegt.
4. Panorama : Voor wie meer wil weten, volgen enkele
bijbelgedeelten over de stam Issakar
Intocht / erfdeel
Uit de stam Issakar kwamen de richter Tola (Richt.10:1) en koning Basa (1 Kon.15:27). De eerste gaf redding tegenover vijanden, de tweede voltrok Gods oordeel aan (het huis van ) Jerobeam, de koning van de beeldendienst in Bethel.
Algemeen
Interessant is dat als er een opsomming van Davids leger komt, van de mensen uit Issaschar wordt gezegd dat zij "de juiste tijden kenden, zodat zij wisten wat Israël doen moest"
(1 Kron.12:32). Ze waren wijs. Ze konden de situatie goed inschatten. Dat spoort ook wel met de boven uitgegeven uitleg dat ze goed Gods gave op zijn waarde wisten te schatten.
[1] Zondag 24.
